گوگل فرهنگی به زبان فارسی راه‌اندازی می‌شود

راه‌اندازی گوگل فرهنگی به زبان فارسی! این خبر را علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌و‌گوی روز گذشته خود مطرح کرده است بی‌آنکه بخواهد به چند و چون این طرح اشاره‌ای بکند. اصل ماجرا اگر چه تا اندازه‌ای مبهم است اما راه‌اندازی گوگل فارسی حتی برای امور فرهنگی هم که شده می‌تواند تحول مهمی برای جامعه دیجیتال و محققان کشور محسوب شود.
پیشرفت در عالم مجازی، وب و دیجیتال همیشه جزئی ثابت از بلند‌پروازی‌های کشورمان در حوزه فناوری اطلاعات بوده است؛ راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، معروف به اینترانت ملی ایران هم که گفته می‌شود تا پایان برنامه پنجم توسعه کامل خواهد شد، جزئی از برنامه‌های توسعه‌ای است که شورای عالی فضای مجازی آن را فراهم شدن زمینه‌های ایجاد دولت الکترونیکی پیش‌بینی کرده است. حالا وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی کشور نیز از راه‌اندازی گوگل فرهنگی فارسی برای کاربران در حوزه فرهنگ و علم و دانش خبر داده است. شبکه‌ای که کاربران بتوانند از طریق آن به هر آنچه نیاز دارند، دسترسی داشته باشند. البته منظور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از راه‌اندازی این شبکه با اندکی ابهام همراه است. گوگل یکی از محبوب‌ترین موتورهای جست و جو در دنیا است و گوگل فرهنگی فارسی زبان می‌تواند موتور جست‌و‌جوگر اطلاعات فرهنگی با قابلیت جست‌وجو حول محور موضوعات و قالب‌های مختلف تصویری، ویدئو، وب، نقشه و کتاب باشد.
اشاره جنتی به این طرح جالب توجه از شبکه ملی فرهنگ آغاز و به گوگل فرهنگی فارسی زبان ختم شده است: «‌حوزه تولید محتوا به نوعی به وزارت فرهنگ و ارشاد مربوط می‌شود. وزارت فرهنگ و ارشاد کارهای خوبی را در این زمینه انجام داده است و یک شبکه فرهنگی طراحی شده که ان‌شاءالله به زودی به نتیجه می‌رسد. شبکه ملی فرهنگ در حال حاضر حتی در شهرهای دور افتاده هم استفاده می‌شود و این شبکه کار ارزنده‌ای است که در سال‌های آینده به یک گوگل فرهنگی به زبان فارسی تبدیل خواهد شد.»
منظور وزیر ارشاد از شبکه ملی فرهنگ، سایتی به آدرس incn.saramad.ir‌ است که در حال حاضر بیشتر محتوایش متمرکز بر انتشار اخبار مربوط به مراکز و کانون‌های فرهنگی نظیر خبر افتتاح مراکز فرهنگی دیجیتال در استان‌های مختلف کشور است و درک نحوه تبدیل شدن این شبکه به گوگل فرهنگی فارسی کمی گنگ و پیچیده به نظر می‌رسد.
به گفته وزیر ارشاد شبکه فرهنگی تدوین شده در واقع قرار است یک گوگل فرهنگی به زبان فارسی باشد که کاربران در حوزه فرهنگ و علم و دانش، هر آنچه را که نیاز دارند از طریق این شبکه به آن دسترسی خواهند داشت.
با این حال یکی از اهداف شبکه ملی فرهنگ، ارتقای فرهنگ عمومی کاربری رسانه‌ها و آثار و محصولات فرهنگی دیجیتال با رویکرد ترویج استفاده سالم و مفید و پرهیز از رفتارها و محتوای ناهنجار در فضای دیجیتال است؛ هدفی که می‌تواند با راه‌اندازی گوگل فرهنگی فارسی مطابقت داشته باشد.
با وجود آمار بالای میزان کاربری اینترنتی در ایران، هنوز یک موتور جست‌وجوگر ملی برای کشورمان طراحی نشده است. اکثر کشورهای دنیا سال‌ها است که محققان و کاربران اینترنتی خود را برای جست‌و‌جو در فضای وب به موتورهای جست‌وجوگر اینترنتی ساخت دست خود ارجاع می‌دهند؛ سایتی ملی به جای سایت گوگل که معمولاً در چینش یا حذف برخی محتوایش، سیاست‌های دلبخواه خود را دارد. در این بین چینی‌ها موتورهای جست‌وجوگر ملی به نام «بایدو»، «سوسو»‌، «‌سوگو» ‌و «یودائو» دارند که به نوعی این کشور را در این زمینه خودکفا و مستقل از شرکت گوگل کرده است. در عین حال ژاپنی‌ها هم موتور جست‌وجوگر ملی «‌گوو»، کره‌ای‌ها موتور جست‌وجوگر «دوام» ‌را دارند و هندی‌ها «‌گروجی» و «ردیف»‌، ایسلندی‌ها «لیت»‌، گرجستانی‌ها «ماینر»، روس‌ها «‌رمبلر»‌، نروژی‌ها «‌سسام»‌، جمهوری چک «سزنام»‌، اسرائیل «والا»‌ و کانادایی‌ها و امریکایی‌ها موتور جست‌وجو گر اینترنتی «زیپ لوکال»‌ را برای کاربران خود طراحی کرده‌اند.
با این پیش‌زمینه، راه‌اندازی یک موتور جست‌وجوگر فارسی به سبک گوگل و لو با قابلیت محض جست‌و‌جو مضامین فرهنگی نیز برای کشورمان ضروری به نظر می‌رسد. این موضوع می‌تواند یک اتفاق نو در عالم مجازی و فناوری اطلاعات ایران باشد. وعده وزیر ارشاد اگر که اجرا شود محققان حوزه فرهنگی و کاربران می‌توانند محتوای مورد نیاز خود را از شبکه‌ای جست‌وجو کنند که زیرساخت‌های ارتباطی با مدیریت مستقل کاملاً داخلی خواهد داشت؛ این شبکه می‌تواند محتوای امن حوزه فرهنگ را بدون موانع و فیلترینگ در اختیار کاربرانش بگذارد و چه چیزی از این بهتر؟!

منبع: جوان