عبدالرضا کاهانی: دبیر جشنواره فیلم فجر فریبم داد/ با استیضاح وزیر ارشاد موافقم

صبح امروز سه‌شنبه بیست و سوم دی ماه عبدالرضا کاهانی کارگردان فیلم سینمایی «استراحت مطلق» طی نشستی به حواشی راه نیافتن این فیلم سینمایی در سی و سومین جشنواره فیلم فجر، پاسخ داد.

کاهانی در ابتدای این نشست با اشاره به اینکه در شان من و شما نیست که در این روزهایی که کارهای زیادی وجود دارد، نشست برگزار کنیم، اما اجبار ما را به اینجا رسانده است، اجباری که انگیزه‌ای برای گفتگو در آن وجود ندارد، گفت: 10 روز از اتفاقات اخیر که برای این فیلم گذشته است، می‌گذرد و من سعی کردم حرفی در این باره نزنم و رفتاری داشته باشم که مانند رفتار گذشته ما نباشد. متاسفانه طی سال‌های گذشته چهره‌ای از من به سینما معرفی شده که همیشه در حال اعتراض است.

وی با بیان اینکه سعی کرده است در فضای جدید سینما تغییر رویه دهد، افزود: طی دو سال گذشته هیچ گفتگویی با رسانه‌های داخلی نداشتیم اما در روزهای گذشته آنقدر بی‌احترامی و بداخلاقی دیدم که احساس کردم باید با اهالی رسانه رو در رو صحبت کنم.

رفتار مسئولان فجر کپی برداری مدیران قبلی است

کاهانی با اشاره به اینکه بحث‌ها درباره «استراحت مطلق» از جشنواره فجر آغاز شده است، توضیح داد: اینکه فیلم من در این دوره از جشنواره حضور ندارد، چیز عجیبی نیست. درواقع چه زمانی فیلم‌های من در جشنواره فجر حضور داشت که امسال هم حضور داشته باشد؟ اگر فیلم من برای جشنواره انتخاب می‌شد، جای تعجب داشت. متاسفانه دوستان ما در جشنواره فیلم فجر رفتاری کپی‌برداری شده از روی دست مسئولان قبلی سینما دارد. به عنوان مثال می‌گویند فیلم من برای حضور در جشنواره، رای نیاورده است. درست همان حرفی که سجادپور درباره فیلم‌هایی مثل «هیچ»، «اسب حیوان نجیبی است» و «بیخود و بی‌جهت» می‌گفت. باز هم می‌گویم اگر «استراحت مطلق» برای حضور در جشنواره رای می‌آورد، من تعجب می‌کردم.

وی گفت: جشنواره فیلم فجر جایی است که برای حضور امثال من و فیلم‌هایی که مدل فیلم‌های من ساخته می‌شود، جای غلطی است. درواقع فیلم‌های ما نه می‌توانند در افتتاحیه به عنوان فیلم افتتاحیه جشنواره نمایش داده شوند و نه در اختتامیه. البته در دوره‌های گذشته، یک جا برای نمایش فیلم من در نظر می‌گرفتند، اما همین یک جا هم امسال وجود ندارد.

کاهانی با بیان اینکه وقتی از یک مساله‌ای زیاد صحبت می‌کنیم به این معنا است که آن مساله وجود ندارد، ادامه داد: وقتی که از اعتدال و امید به این میزان صحبت می‌شود، حتما هیچ اعتدال و امیدی وجود ندارد. من «استراحت مطلق» را به جشنواره ندادم. این فیلم توسط دوست نازنینی که اسمش را نمی‌برم، با پا درمیانی به جشنواره ارائه شد تا کمک ‌شود پروانه نمایش فیلم صادر شود.

کارگردان فیلم سینمایی «اسب حیوان نجیبی است» با اشاره به اینکه از اول مهرماه سال جاری برای «استراحت مطلق» درخواست پروانه نمایش داده‌ام، گفت: متاسفانه با توجه به شرایط به وجود آمده همان دوست نازنینی که از من خواسته بود تا فیلم را به جشنواره ارائه دهم پشیمان است و از من عذرخواهی می‌کند که چرا چنین پیشنهادی را داده است.

زمان نمایش «استراحت مطلق» در سینما رسانه مشخص شده بود

وی به اتفاقاتی که درباره داوری «استراحت مطلق» در جشنواره صورت گرفته بود توضیح داد: مساله حیرت‌انگیز در این میان این است که حرف‌هایی قبل از اعلام اسامی فیلم‌های بخش مسابقه با من زده شده بود و جلساتی از سوی مسئولان وزارت ارشاد و فستیوال فجر با من برگزار شد. این جلسات به گونه‌ای پیش رفته بود که تاریخ نمایش فیلم در سینمای رسانه معلوم شده بود البته زمان نمایش با هماهنگی خود من و براساس زمانی که بتواند حساسیت‌های کمتری را در پی داشته باشد انتخاب شده بود حتی در این جلسه درباره فیلمی که در خارج از ایران ساخته‌ام نیز صحبت به میان آمد و قرار شد این فیلم اردیبهشت‌ماه در بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر اکران شود. من در این میان برای اولین‌بار با یک مدیر سینمایی شام خورده‌ام و تصمیم گرفتم سانسور فیلم را بپذیرم حتی با پای خودم به وزارت ارشاد رفتم و تعهد شفاهی دادم که تغییرات مورد نظر آنها را در فیلم اعمال کنم اما در نهایت این دوستان نسبت به قول‌های من اعتماد نداشتند.

وی با بیان اینکه دوستانی که در جشنواره فیلم فجر قضاوت می‌کنند دوستان خودمان هستند، گفت: اتفاقاتی که در طول جلسات هیات انتخاب رخ داده اتفاقاتی است که به هر حال از زبان همین دوستانمان می‌شنویم. من تمام حقیقت انتخاب شدن و نشدن «استراحت مطلق» را می‌دانم اما نمی‌خواهم جزئیات را بگویم چراکه مجبور می‌شوم اسم برخی از دوستان را ذکر کنم که صلاح نیست.

کاهانی با بیان اینکه از خودم خجالت می‌کشم درباره جشنواره فیلم فجر صحبت می‌کنم، ادامه داد: متاسفانه در چنین شرایطی احساس می‌شود که کاهانی دوست دارد در جشنواره حضور داشته باشد مثل بسیاری از افراد که دست و پا می‌زنند تا در جشنواره باشند اما من واقعیت را می‌گویم و هر کس که می‌خواهد باور کند و هر کس که نمی‌خواهد باور نکند.

وی با اشاره به اینکه در ابتدا به دنبال اکران فیلم در سینماها بودم، توضیح داد: برای دریافت مجوز اکران این فیلم با اصلاحات بسیاری مواجه شدم و آنقدر برای این اصلاحات معطل شدم که گزینه اکران را از دست دادم به همین دلیل مجبور شدیم تا گزینه فجر را انتخاب کنیم.

وی بیان کرد: صحبت کردن درباره جشنواره فیلم فجر برای من کشنده است، زمانی که جشنواره فجر را از بالا نگاه می‌کنیم، می‌بینیم یک عده در حال تکاپو هستند و کمی آن‌طرف‌تر کسی کاری نمی‌کند، جشنواره‌ای که همه جوایز آن قابل حدس است برای من اهمیتی ندارد. یکی از مهمترین بخش‌های این جشنواره سیمرغ است، اگر این سیمرغ انقدر اهمیت داشت سیمرغ‌های زیادی از عوامل فیلم‌های من حذف شده است. در چنین شرایطی حس می‌کنم که نبودن خیلی بهتر است.

کاهانی بیان کرد: کسانی که همیشه هستند بوی سفارشی بودن و دولتی بودن می‌دهند، همین افراد هستند که با امکانات ویژه فیلم‌های خود را اکران می‌کنند اما ساختن فیلم‌هایی مثل فیلم من با مشکلات بسیاری از جمله پیدا کردن یک لنز برای فیلمبرداری همراه است چه برسد به ایجاد زمینه برای اکران مناسب. این روزها فیلم‌های فاخری با هزینه‌های بالا ساخته می‌شود آن وقت افرادی مثل من باید نگران یک لنز 40 باشند و یا حتی برای همکاری با یک فیلمبردار جوان با خانه سینما مبارزه کنم.

وی تاکید کرد: در هیچ‌کجای دنیا برای حضور نداشتن یک فیلم در جشنواره این همه حرف‌های متناقض زده نمی‌شود و این همه بی‌احترامی به کارگردان و صاحبان فیلم صورت نمی‌گیرد. متاسفانه در ایران شرایطی پیش می‌آید که اگر کارگردان نتواند یا نخواهد فیلمش در جشنواره حضور داشته باشد مجبور می‌شود در یک نشست خبری توضیح دهد.

این کارگردان با اشاره به اینکه حرف‌های ضدونقیضی درباره رای دادن به «استراحت مطلق» شنیده می‌شود، گفت: دوستان آمار و ارقام مختلفی را برای این مساله به من می‌گویند، گاهی می‌گویند فیلم 2 رای آورده گاهی هم می‌گویند اصلا رای نیاورده است. فیلم‌هایی مثل «هیچ» و «اسب حیوان نجیبی» است هم نتوانسته است از هیات انتخاب رای بگیرند.

کاهانی با اشاره به اینکه بارها هم از من خواسته شده تا به عنوان داور جشنواره حضور داشته باشم بیان کرد: من ترجیح می‌دهم جایی باشم که به من عزت و غرور بدهد من برای این سینما متاسفم که بیشتر از آنکه از مسئولان ضربه بخوریم از خودمان ضربه می‌خوریم. متاسفانه جایی که به کمک دوستانمان نیاز داریم آنها از حمایت شانه خالی می‌کنند. مطمئن باشید زمانی می‌فهمیم که در این دوره از جشنواره چه اتفاقی افتاده است که یکی از فیلم‌های دوستانی که امروز در جشنواره حضور دارند در نوبت اکران دچار مشکل شوند و آن وقت توضیحات همین دوستان شنیدنی است.

از دیدن تعدادی از فیلم های جشنواره شگفت زده شدم

کارگردان فیلم سینمایی «بی‌خود و بی‌جهت» اعلام کرد: تا امروز 7 تا از فیلم‌های حاضر در جشنواره را دیده‌ام. من هم مثل هیات انتخاب از دیدن این فیلم‌ها شگفت‌زده شده‌ام و نمی‌دانم این سینما قرار است به کجا برود، سینمایی که این همه دچار احتیاط شده است.

وی تاکید کرد: بخش نگران‌کننده جشنواره این است که سیاست‌ها به شکل پنهان به فیلمسازان منتقل می‌شود و فیلمسازان به این نتیجه می‌رسند که باید برای حضور در جشنواره قصه‌هایی بسازند که اجازه شرکت در چنین جشنواره عظیمی را داشته باشد. البته من هم توان ساخت فیلم‌هایی از این دست را دارم اما لذتی برای من ندارد. لذت اصلی برای من این است که در جشنواره حضور ندارم.

کاهانی بیان کرد: افتخار می‌کنم که طی سال‌ها فعالیت خود در سینما در کل یک میلیارد و 500 هزار تومان هزینه تولید فیلم‌های من شده است، حالا نگاه کنید که برخی از فیلم‌ها با چه ارقام هنگفتی ساخته می‌شود نباید فراموش کرد که سینما یعنی اقتصاد و مردم باید بلیت بخرند تا چرخه اقتصاد سینما بچرخد.

این کارگردان سینما گفت: «استراحت مطلق» قطعا در اسفندماه نمایش داده می‌شود و امیدوارم فروش آن به قدری باشد که در نوبت اکران نوروزی هم قرار گیرد. من جزو فیلمسازانی نیستم که فقط فیلم بسازم و بعد از آن بروم خانه و بخوابم. من همیشه برای اکران فیلم‌هایم مبارزه کردم چراکه حیات سینمای من به فروش فیلم‌هایم است. متاسفانه ایران تنها کشوری است که می‌توان فیلم نفروش ساخت و باز هم بعد از آن یک فیلم دیگر با دو برابر همان هزینه قبلی ساخت. اینجا حتی فیلم‌ها با هنرپیشه‌های مطرح هم فروخته نمی‌شود اما همین کارگردان‌هایی که فیلم‌های نفروش می‌سازند فیلم بعدیشان را با بودجه‌ای 3 برابر بودجه قبلی جلوی دوربین می‌برند.

وی با اشاره به اینکه از 2 سال پیش به من پروانه ساخت نداده‌اند بیان کرد: به فرانسه رفتم تا فیلم بسازم و بعد از آن با حضور ایوبی در سازمان سینمایی تصمیم گرفتم که به ایران برگردم و فیلم بسازم حتی یک قصه یک خطی برای «استراحت مطلق» به سازمان سینمایی ارائه کردم با این مضمون که فیلم ماجرای درگیری زوجی است که از هم جدا شده‌اند تا چنین داستانی برای وزارت ارشاد نگرانی ایجاد نکند.

کاهانی با اشاره به اینکه برای «استراحت مطلق» با یک پخش‌کننده بزرگ جهانی قرارداد بسته‌ام تا فیلم در سال آینده پخش جهانی شود تاکید کرد: اینها را می‌گویم که به دوستان فخر بفروشم و بگویم که نیازی به آنها ندارم من از همین دولت برای «استراحت مطلق» پروانه ساخت گرفتم و این فیلم می‌توانست متعلق به خودشان باشد و آنها شریک موفقیت‌های این فیلم در حوزه بین‌الملل شوند. مطمئن باشید استراحت مطلق از نظر مضمون هیچ مشکلی ندارد فقط کافی است تایتل کارگردان را عوض کنید آن وقت ببین چگونه به فیلم مجوز می‌دهند و حتی می‌توانست «استراحت مطلق» به عنوان نماینده ایران در اسکار 2016 باشد.

وی بیان کرد: من هیچ‌چیز جز اعتبار در سینما ندارم و افتخار من این است که نشست امروز من از نشست دبیر جشنواره شلوغ‌تر شده است. بی‌شک هرچه بزرگتر می‌شوم تنهاتر می‌شوم و این باعث قوی‌تر شدن من می‌شود.

وی با اشاره به صحبت‌های رسول صدرعاملی یکی از اعضای هیات انتخاب این دوره از جشنواره گفت: آقای صدرعاملی فیلم‌های من را دوست دارد و خود من را هم دوست دارد اما گاهی آدم‌ها کودک می‌شوند. به گونه ایی که می توان گفت من رسول 5 سال دارم.

جنتی را استیضاح کنند

کاهانی در پاسخ به این سوال که آیا وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و یا اعضای کمیسیون فرهنگی این فیلم را دیده‌اند یا نه توضیح داد: من اطلاعی ندارم که آقای جنتی فیلم را دیده است یا خیر اما ما سریع نسخه این فیلم را از فجر و وزارت ارشاد خارج کردیم چراکه اینجور وقت‌ها همه می‌خواهند فیلم را ببینند. من با مجلس برای استیضاح آقای جنتی موافقم البته نه به دلایلی که آنها می‌گویند بلکه به این دلیل که فیلم‌های ما اکران نمی‌شود.

وی با اشاره به اصلاحیه‌هایی که برای این فیلم درنظر گرفته شده است گفت در اصلاحیه اول 16 مورد برای فیلم در نظر گرفته بودند که آن زمان مجری طرح با جلساتی که برقرار کرده بود این مشکل را برطرف کرد من نمی‌خواستم هیچ تغییری در فیلم به وجود آید و یا بخشی از آن حذف شود. به خوبی می‌دانم که فیلم را چه زمانی تمام کنم تا تایمی برای سانسور وجود نداشته باشد. استراحت مطلق در کل 76 دقیقه است و اگر اصلاحیات بر روی آن انجام شود این فیلم دیگر سینمایی نیست.

کارگردان فیلم هیچ بیان کرد: من می‌خواهم خودم برای خودم پروانه نمایش صادر کنم و این پروانه را از خدا می‌خواهم، پروانه‌های وزارت ارشاد همه بی‌اعتبار است و باید از کسی بالاتر از وزارت ارشاد پروانه نمایش بگیریم و آن هم کسی نیست جز خدا. قرار بود فیلم به فستیوال داده شود تا دوستان کارگردان کمک کنند با ایجاد تاثیر مثبت بر روی اعضای دولتی هیات انتخاب داشته باشند تا مشکلات کم شود و فیلم بی‌سروصدا برای اکران آماده شود.

وی با اشاره به حضور نداشتن بهمن فرمان‌آرا در این دوره از جشنواره گفت: اگر هم فیلم من برای حضور در بخش مسابقه جشنواره انتخاب می‌شد به احترام خارج شدن بهمن فرمان‌آرا از جشنواره فیلم خود را بیرون می‌کشیدم، همین مساله است که می‌گویم ما خودمان از خودمان صدمه می‌بینیم.

کاهانی در پاسخ به این سوال که کدام یک از صحنه‌ها مانع نمایش این فیلم می‌شود گفت: حضور رضا عطاران و همسرش فریده فرامرزی در این فیلم یکی از مهمترین مشکلات بود که در ابتدا و با پیشنهاد رضاداد حل شد، رضاداد پیشنهاد داد تا در ابتدای فیلم بنویسند که رضا عطاران و فریده فرامرزی زن و شوهر هستند و دست زدن این دو به یکدیگر هیچ مشکل شرعی ندارد. من این را پذیرفتم اما یکی دیگر از مشکلاتی که آنها قبول نداشتند صحنه فوتبال بود که در آن مجید صالحی و بابک حمیدیان لباس تنشان نیست البته این لباس نداشتن تنها به این معنا است که بالاتنه آنها برهنه است، متاسفانه بابک حمیدیان را بعد از بازی‌های اخیری که داشته است انتظار ندارم در فیلم‌های اینچنینی بازی کند.

وی بیان کرد: رئیس سازمان سینمایی هفته گذشته با من تماس گرفت و طی جلسه‌ای که با او داشتم به ایوبی یادآوری کردم شمقدری و سجادپور من را خیلی اذیت کرده‌اند اما الان فکر می‌کنم که آنها مدیران بهتری نسبت به شما بودند. خیلی بد است که تفاوت روحانی و احمدی‌نژاد تنها در یک لبخند و اخم باشد. یکی از مهمترین اشتباهات من در طول فعالیتم در سینما حضور یکی از فیلم‌هایم در جشنواره آن هم به صورت رسمی بود. این فیلم توانست جوایز بسیاری را به دست آورد و من از این توجهات نسبت به این فیلم راضی نیستم.

وی در پاسخ به اینکه نسبت به صحبت های صدرعاملی در برنامه «هفت» چه واکنشی نشان داده است، توضیح داد: من هیچ وقت با برنامه «هفت» صحبت نکرد ام، آن شب هم که صدرعاملی مهمان این برنامه بود، ساعت 2 بامداد به من زنگ زدند که جواب صدرعاملی را بده، من گفتم من از اصلا این برنامه را نگاه نمی کنم و چرا من را از خواب بیدار کرده اید.
کارگردان «هیچ» بیان کرد: هیچ دلیلی ندارد که من از ایران مهاجرت کنم، من ایران را دوست دارم و قصد مهاجرت ندارم، اما اگر در خارج از ایران می روم برای این است که می خواهم فضای دیگری را تجربه کنم.

می خواستم «استراحت مطلق» بدون تغییر نمایش داده شود

وی تاکید کرد: حجت الله ایوبی رییس سازمان سینمایی به دنبال این بود تا «استراحت مطلق» دوباره در بخش مسابقه حضور داشته باشد. اما من گفتم نمی خواهم، گفتم اگر می خواهید فیلم حضور داشته باشد، باید بدون تغییر نمایش داده شود. من به ایران آمده ام که فیلم بسازم و حتی تهیه کنم. مدتی است که برای سهیل بیرقی کارگردان جوان پروانه ساخت درخواست کرده ایم اما هنوز مجوز ساخت برای این فیلم ارائه نکرده اند. من در نهایت فیلم های خود را می سازم چه مجوز بدهند چه مجوز ندهند، تکلیف ما چه قانونی فیلم بسازیم و چه قانونی فیلم نسازیم با جشنواره فجر و اکران عمومی مشخص است.

وی در پاسخ به این که معمولا برای هر فیلمی می گویند این فیلم باعث بیرون ریختن فلان گروه در خیابان می شود، توضیح داد: این ها شکل جدید سانسور در سینما است. همه این افراد مسئولان سینما هستند و وقتی وزارت ارشاد می گوید برای اکران یک فیلم کاری از دست ما برنمی آید، یعنی کاری از دست هیچ کسی برنمی آید. متاسفانه دوستان ما در سازمان سینمایی قبل از ساخته شدن فیلم، اعتماد بیشتری به من داشتند اما بعد از ساخته شدن فیلم این اعتماد را از دست دادند.

وی تاکید کرد: رضاداد با توجه به ادبیات خاصی که دارد باعث شد چنین مشکلی برای فیلم من بوجود آید. رضاداد تلاش کرد با مدیریت خود یک فضای متفاوت در سینما ایجاد کند اما مدیریت او در سینما درست نبود و خودش هم این را قبول دارد. متاسفانه من فریب رضاداد را خوردم. من در دوران دبیری خزایی سر او را کلاه گذاشتم و تا آخرین لحظه آن ها فکر می کردند که «بی خود و بی جهت» را تغییر می دهم، اما این کار را نکردم، اما من هیچ قصد پیچاندن گروه مدیران جدید را نداشتم چرا که برای من فرق داشتند، اما همین گروه سر من را کلاه گذاشتند.

این کارگردان با اشاره به اینکه درست است که این دوستان به من اکران نداده اند اما به فیلم من برای گیشه نیاز دارند، بیان کرد: با دیدن «استراحت مطلق» به کسی برنمی‌خورد، این ها جنگ های سیاسی است که ارگان های مختلف با هم دارند و تنها این سینماگران هستند که صدمه می خوردند.

کاهانی در پایان گفت: جشنواره امسال همه را شگفت زده می کند چرا که یک جشنواره کاملا خنثی است و این مساله برای سینمای ایران تاسف برانگیز است و این میزان عقب نشینی برای سینما بد است، اگر جنتی نمی تواند از فیلم ها دفاع کند بهتر است برود و یک نفر دیگر جای او بیاید.

منبع: مشرق